میخاییل بولگاکف

مرشدو مارگریتا

نکته ظریف و پارادوکسیکال این‌جاست که بولگاکف رندانه به آن اشاره می‌کند و آن این‌که راهنما و هدایت‌گر مرشد و مارگریتا خود ابلیس است در چهره ولند و گروهش، نه خدا و نه عیسی.این ابلیس است که راه رهایی را به مرشد و مارگریتا نشان می‌دهد و آن‌ها را به آرامش ابدی می‌رساند. 


جملات فوق برگرفته از لینک بالاست